Gehakkelde Aurelia
Natuurbehoud: Ecologie
Het ecologisch onderzoek van adviesbureau EcoNatura brengt goed nieuws: ons tuinpark is een thuis voor diverse soorten amfibieën, reptielen en insecten. Maar er is ook ruimte voor verbetering, vooral voor insecten. Ontdek hoe wij tuinders samen kunnen bijdragen aan een nog rijkere biodiversiteit.
Juli 2025 – Tekst door Koko Barenbrug, tuin 8; foto’s door EcoNatura
EcoNatura heeft in 2023, in opdracht van Stadsdeel Noord, de flora en fauna van vier tuinparken buiten de ring onderzocht, waaronder ook ons tuinpark. Het rapport hierover verscheen enige tijd geleden. In de vorige editie van de tuinkrant heb ik beschreven welke zoogdieren en vogels in het onderzoeksgebied voorkomen; deze keer vat ik samen wat het rapport zegt over amfibieën, reptielen en insecten.
Amfibieën en reptielen
Amfibieën en reptielen (herpetofauna) zijn belangrijke graadmeters voor de ecologische gezondheid van een gebied. Ze gedijen bij goede waterkwaliteit, geschikte voortplantingsplekken zoals poelen of sloten, en een natuurlijke vegetatie voor overwintering.
In ons tuinpark zijn vooral algemene soorten waargenomen, zoals de kleine watersalamander, gewone pad, bruine kikker en groene kikker. Deze soorten zijn niet erg kieskeurig, maar passen zich gemakkelijk aan en kunnen zich goed handhaven onder een bepaalde milieudruk. Daarnaast zijn er ook enkele bijzondere waarnemingen gedaan: de rugstreeppad en ringslang werden ook op de tuinparken aangetroffen.
Bruine kikker
De rugstreeppad is een beschermde soort die recentelijk een aantal keren is waargenomen in de tuinparken, onder andere onder een vlonder van een tuin langs de Scheg. De rugstreeppad is een echte pionierssoort die de laatste jaren vooral is gezien in kleine populaties bij Durgerdam en in een sloot aan de Nieuwe Gouw tussen Zunderdorp en Ransdorp. Mogelijk trekken de padden vanuit deze gebieden naar ons tuinpark voor overwintering. Hoewel er nog geen duidelijk bewijs is van voortplanting, lijkt de soort zich hier te hebben gevestigd.
Broeihoop ringslang
Ook de ringslang is een beschermde soort die schuw is en verborgen leeft. De ringslang eet vooral amfibieën en heeft rustige, kwalitatief goede waterpartijen nodig met voldoende natuurlijk achterland, zoals rietland en moerasbos. Gunstige voortplantingsplekken zijn broeihopen of composthopen. In 2023 zijn zowel eieren als jonge en volwassen slangen gevonden in een composthoop op het voedselbos van Tuinwijck en in een broeihoop op Buikslotermeer. De ringslang heeft in de tuinparken dus een toevluchtsoord gevonden, maar blijft kwetsbaar vanwege het intensieve verkeer en graslandbeheer in de omgeving.
Libellen lantaarntje
Insecten
Het onderzoek richtte zich op libellen, dagvlinders en sprinkhanen – belangrijke indicatoren voor de ecologische kwaliteit. Hoewel de diversiteit redelijk is, zijn de aantallen laag en ontbreken zeldzame soorten. De aangetroffen insectensoorten leven dan ook voornamelijk van algemene plantensoorten. Meer soorten waard- en voedselplanten zouden de diversiteit en aantallen kunnen vergroten.
Sprinkhaan krasser
Al met al blijkt ons tuinpark dus een waardevol leefgebied te zijn voor veel soorten. Laten we dit koesteren en verder versterken, bijvoorbeeld door meer insectvriendelijke planten te kiezen. Elk tuintje draagt bij! Wil je meer weten over welke planten je dan in je tuin kunt nemen? Hier vind je een lijst van waard- of voedselplanten voor insecten: Waardplantenlijst-2024
Meedoen aan onderzoek
Er is nog veel onbekend over andere ongewervelden, zoals nachtvlinders en bijen. Daarom loopt er een ‘citizen science’-project, ’de Nachtvlinderkaravaan’ geheten. Van 11-23 augustus staat een nachtvlinderval in tuinpark Buikslotermeer. Tuinders kunnen zich aanmelden om hieraan mee te werken via s.brilman@gmail.com.
Het volledige rapport van EcoNatura is te downloaden via deze link. Geïnteresseerden kunnen een gedrukt exemplaar (er zijn nog enkele beschikbaar) opvragen bij kokobarenbrug@yahoo.com.