Koperuil en Sneeuwwitte Vedermot
Natuurbehoud: Ecologie
Wanneer op 23 augustus de lichtjesavond op ons tuinpark ten einde komt, begint de Nationale Nachtvlindernacht: op allerlei locaties in Nederland kun je dan onder deskundige begeleiding samen kijken naar nachtvlinders. De meeste mensen zullen bij het woord nachtvlinders denken aan lichtelijk irritante motten die aangetrokken worden door een felle lamp. Maar deze ondergewaardeerde insecten spelen een cruciale en nuttige rol in ons ecosysteem. Onze tuinder Peter vertelt hoe wij kunnen ze helpen.
Augustus 2025 – Tekst door Peter Roepers, tuin 96; foto’s door Froukje Dijkshoorn, tuin 157
Nachtvlinders (of motten) behoren net als dagvlinders tot de orde Lepidoptera. In Nederland komen er ongeveer 2000 soorten nachtvlinders voor. Ze zijn meestal actief na zonsondergang en variëren enorm in grootte, kleur en gedrag.
Hoewel velen ze kennen als grijze of bruine vlindertjes die op lichten afkomen, zijn sommige soorten verrassend kleurrijk of hebben opvallende patronen en vormen die helpen bij camouflage of het afschrikken van roofdieren.
Functies van nachtvlinders
Nachtvlinders zijn veel meer dan zomaar fladderaars in het donker. Ze vervullen een aantal belangrijke functies:
-Het zijn bestuivers. Net als bijen en dagvlinders, bezoeken nachtvlinders bloemen om nectar te drinken. Daarbij zorgen ze voor de bestuiving van nachtbloeiende planten, zoals kamperfoelie, teunisbloem en avondkoekoeksbloem. Sommige bloemen zijn zelfs volledig afhankelijk van nachtvlinders voor voortplanting.
-Ze vormen een voedselbron. Nachtvlinders en hun rupsen zijn een essentiële voedselbron voor vogels, vleermuizen, egels, spinnen en amfibieën. Een koolmees voert zijn jongen duizenden rupsen per broedsel – veel daarvan zijn nachtvlinderrupsen.
-Het zijn indicatoren voor biodiversiteit. Omdat ze gevoelig zijn voor veranderingen in het milieu (zoals lichtvervuiling en pesticidegebruik), worden nachtvlinders vaak gebruikt als indicatorsoorten voor de gezondheid van ecosystemen.
Hoe maak je je tuin nachtvlinder-vriendelijk?
-Plant inheemse nectarplanten. Kies bloemen die ’s avonds hun geur verspreiden en nectar aanbieden, zoals kamperfoelie (Lonicera), teunisbloem (Oenothera biennis), avondkoekoeksbloem (Silene latifolia) of koninginnekruid (Eupatorium).
-Bied waardplanten voor rupsen aan. Rupsen van nachtvlinders hebben specifieke planten nodig om op te eten en zich te ontwikkelen. Denk aan brandnetel (voor o.a. gamma-uiltje), klimop (bloeit laat en biedt schuilplaatsen) en wilg, eik en berk (belangrijk voor vele soorten rupsen).
-Beperk lichtvervuiling. Kunstlicht verstoort het gedrag van nachtvlinders. Laat lampen niet onnodig branden en gebruik warm wit licht (maximaal 2700K). Je kunt ook kiezen voor bewegingssensoren of lampen met afscherming naar beneden.
-Zorg voor beschutting en schuilplaatsen. Laat hoeken van de tuin wat wilder, met takken, bladeren of een takkenril. Dit biedt overwinteringsplekken voor rupsen en poppen.
-Vermijd pesticiden. Chemische bestrijdingsmiddelen doden niet alleen plagen, maar ook nuttige insecten zoals nachtvlinders. Kies voor biologische bestrijding of laat natuurlijke vijanden zoals vogels hun werk doen.
Nachtvlinders zijn prachtige, nuttige en mysterieuze bewoners van onze nachten. Ze bestuiven bloemen, vormen een onmisbare schakel in de voedselketen en helpen ons ecosysteem in balans te houden. Door je tuin vriendelijker te maken voor nachtvlinders draag je niet alleen bij aan de biodiversiteit, maar haal je ook meer leven en verwondering naar je eigen achtertuin.
Dus: plant een teunisbloem, dim het licht, en geniet van de magie van de nacht.
Hier vind je meer informatie over de Nationale Nachtvlindernacht:
https://www.vlinderstichting.nl/nachtvlindernacht/