Help Aziatische hoornaarnesten zoeken

Van de tuinders: Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar rukt op in Nederland, en ook bij ons in Amsterdam worden steeds vaker nesten gevonden. Vrijwilligers speuren met lokpotten, stopwatches en zelfs zendertjes om ze op te sporen. Met succes – maar het zoeken kost veel tijd, en meer hulp is volgend jaar hard nodig. Medetuinder Minke vertelt je er meer over.

Oktober 2025 – Tekst en foto’s door Minke de Jong, tuin 180

De afgelopen weken is in Amsterdam intensief gezocht naar nesten van de Aziatische hoornaar. Dat gaat als volgt: wanneer ze een Aziatische hoornaar denken te zien, doen steeds meer mensen een melding via de site Waarneming.nl. Als het inderdaad om een Aziatische hoornaar gaat, en niet een Europese, wordt de waarneming doorgegeven aan zogeheten ‘zoekgroepen’ die in veel gebieden in Nederland actief zijn.

Klokken en speuren

Rond de schooltuinen vlak bij ons tuinpark waren er ook meldingen. Een groep vrijwilligers plaatst dan lokpotten met zoete inhoud rond de plekken van de meldingen. Zodra hoornaar werksters er naartoe vliegen, wordt er eentje gevangen en krijgt een merkteken. Vervolgens is het wachten en kijken. Gemerkte werksters worden geklokt als ze wegvliegen, en eveneens wordt de vliegrichting vastgesteld. Als ze gauw weer terug zijn, betekent het dat het nest niet ver weg is. Door vanuit verschillende plekken werksters te volgen, kan grofweg een gebied worden afgebakend waar een nest zou kunnen zitten. En dan is het zoeken geblazen: vooral kijken naar plekken hoog in de bomen, en ja, dat is ontzettend moeilijk, ook met een verrekijker.

Zendertje op de rug

Sinds kort kan dit zoeken ook radiografisch, wat op zaterdag 20 september vanuit de Beemsterstraat is uitgeprobeerd. En met succes!
Een werkster op een lokpot kreeg een zendertje op haar rug geplakt en werd losgelaten, in de hoop dat de signalen van het zendertje de zoekers, uitgerust met een antenne, naar het nest zouden leiden via de opgepikte signalen. Eerst was ze spoorloos (mind you – zo’n zendertje kost 130 euro), maar naderhand leek ze toch via de Beemsterstraat naar het fietspad achter de Jisperveldstraat te zijn gevlogen. Daar werden de signalen steeds duidelijker, en zo kon het nest – de nesten kunnen zo groot zijn als een skippybal – worden ontdekt. Het bevond zich op meer dan twintig meter hoog! Zonder zendertje zouden we dat nest nooit hebben gevonden. De werkster vloog trouwens weer terug naar de lokpot. Daarop zat een magneetje, waar de zender aan bleef kleven: zendertje gered. Beetje pervers natuurlijk, dat wel. Tot 21 september zijn in Amsterdam inmiddels acht nesten opgespoord. De nesten kunnen alleen worden geruimd door professionals in beschermende kleding, met hoogwerkers en grote stofzuigers. Zelfs zij worden nogal eens pijnlijk gestoken.

Hulp gevraagd

Het kost heel veel tijd en energie van de vrijwilligers om naar de hoornaars te speuren, en er zijn (te) weinig vrijwilligers. Maar het is ook spannend, die zoektocht.
Wanneer je bedenkt hoeveel bijen, honing- en solitaire bijen, wespen, hommels en libellen door de hoornaars worden opgesmikkeld, dan is het toch ook de moeite waard om te proberen de verspreiding van de Aziatische hoornaar in te tomen. Ben je tuinder op ons tuinpark en wil je hier volgend jaar energie in steken, meld je dan bij mij (minkedej@xs4all.nl) en ik neem contact met je op. Vereiste karaktereigenschap: geduld, geduld, geduld. Ook is enige digitale kennis wenselijk.
Ik ben er niet zo geschikt voor, maar vind het wel fascinerend. Wie wil helpen zoeken?